
[ad_1]
نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی سودو تکنولوژی
دلنشین است، مطرحهای قدیمی و حتی عکسهای اولیه لکهی سرخ را عریضتر از امروز نشان خواهند داد؛ اولین عکس توسط ستارهشناسی ایرلندی به نام اگنس مری کلرک در سال ۱۸۷۹ ثبت شد و لکه سرخ بزرگ را به شکل یک بیضی مسطح با عرض تقریبی ۴۰ هزار کیلومتر مشخص می کند که دو برابر زیاد تر از عرض طوفان دایرهای تر جاری است. یقیناً اندازه و شکل لکه سرخ بزرگ در طی یک و نیم قرن قبل به شکل چشمگیری تحول کرده است.
معمای تحول شکل لکه سرخ بزرگ چیست؟ آیا لکهای که کاسینی و دیگران در قرن هفدهم دیده بودند همان لکه سرخ بزرگ امروزی است؟ در غیر این صورت، آیا لکه مهم از هم پاشیده و یک لکه تازه در همان موقعیت جغرافیایی به وجود آمده است؟ و در این صورت چطور این اتفاق رخ داده و چرا اندازه و شکل این لکهها بهصورت مدام تحول میکند؟
سوالهای فوق نقطهی تمرکز پژوهشی تازه شدند. رصدهای دقیق سیاره مشتری نشان خواهند داد جو این سیارهی عظیم تا چه اندازه پیچیده و متغیر است. طوفانهای کوچکتر شکل میگیرند و ناپدید خواهد شد درحالیکه بقیهی طوفانها ادغام شده و رشد میکنند. تعداد بسیاری از طوفانها به زمان چند سال دوام میآورند و میتوانند شاخصههای عظیمتری را تشکیل کنند.
مؤلفان پژوهش از مدلهای عددی گازهای جوی سیاره مشتری منفعت گیری کردند و معادلههای متغیرهای سیال پیچیده را برای همانندسازی حرکت و حرکت آنها حل کردند و سپس نتایج را با طیف وسیعی از اندازهگیریهای آرشیوی لکه سرخ بزرگ در طی قرنهای گوناگون قیاس کردند. آنها با نگاهی به چگونگی تحول شکل گردبادها بهمرور زمان به این نتیجه رسیدند که لکه سرخ دیده شده توسط کاسینی یکسان با لکه سرخ بزرگ جاری نیست و شدت رشد عرضی این لکهها سازگار نیست.
یک کره زمین در لکه سرخ بزرگ مشتری جا میبشود
پژوهشگرها این چنین به مدلسازی روایتهای گوناگون از لکه سرخ بزرگ پرداختند تا انطباق آنها با رصدها را بازدید کنند. با این که ادغام طوفانها فرآیندی رایج است، متناظر با آنچه در لکه سرخ بزرگ دیده شده، نیست. بااینکه طوفانها میتوانند به یکدیگر بپیوندند و سامانهای عظیمتر را راه اندازی دهند، حتی ادغام چهار یا پنج طوفان نمیتواند سامانهای به گستردگی GRS تشکیل کنند. علاوه بر این هیچکدام از این طوفانها در سالهای ۱۷۱۳ تا ۱۸۳۱ رصد نشدند.
یک مکانیزم شکلگیری دیگر میتواند ابرطوفان یا فراچاهش مواد گرمتر از اعماق مشتری باشد که به سمت ابرهای فوقانی راه مییابد. این چنین طوفان شدیدی در سال ۲۰۱۰ روی زحل فوران کرد و علتایجاد سامانهی دیدنی آب و هوایی شد که طی یک یا دو سال ناپدید شد. پژوهشگرها با همانندسازی این چنین رویدادی در سیاره مشتری به این نتیجه رسیدند که این طوفان میتواند حاصل یک سامانهی واچرخندی (آنتی سیکلونی) باشد، اما همانند طوفانهای ادغامشونده تنها یک فراچاهش ماده نمیتواند به شکل و اندازهی لکه سرخ بزرگ برسد. این چنین هیچکدام از این ابرطوفانها در این چنین ارتفاعی روی سطح مشتری دیده نشدهاند و به این علت میتوان عامل فرد دیگر را برای این لکهی عظیم درنظر گرفت.
آن «عامل دیگر» به حرف هایی پژوهشگرها میتواند اتفاقات موسوم به اختلال حارهای جنوبی باشد. این اتفاقات طبق معمول وقتی رخ میدهد که جریانی از گازها در یکی از نوارهای مشتری در جهت جنوب یا شمال گسترش اشکار کند و داخل نوار مجاور بشود. این اتفاق میتواند مانع از جریان نواری مجاور شده و به تشکیل یک چرخهی طوفان بینجامد که به ابعاد زیاد بزرگی میرسد. دانشمندان به همانندسازی این فرآیند پرداختند و فهمید شدند که برای طیف شدت کافی در بادهای عکس العملدهنده، میتواند لکهای بزرگ شبیه لکه سرخ بزرگ تشکیل بشود. مهمتر از هر چیز، این مکانیزم میتواند عامل تحول شکل و اندازهی لکهی سرخ بزرگ نیز باشد.
پژوهشگرها سپس به این نتیجه رسیدند که لکه سرخ بزرگی که امروز میبینیم در سال ۱۸۳۱ به گفتن موجودیتی جدا گانه از لکهای که پیشتر دیده شده می بود، راه اندازی شده است. به این ترتیب عمر این لکه به ۱۹۳ سال میرسد؛ اما دقیقا تا چه وقتی به حیات خود ادامه خواهد داد؟ افت ابعاد لکهی سرخ بزرگ از سال ۲۰۱۰ شدت گرفته است. تا این مدت اشکار نیست که چه وقتی چشم خشمگین مشتری ناپدید بشود، اما ناپدید شدن لکهی کاسینی میتواند به این معنی باشد که لکهی سرخ بزرگ هم روی از بین خواهد رفت. به گمان زیاد ستارهشناسهای آینده ناظر یک مشتری بدون لکه خواهند می بود.
با اینحال یک چیز را به طور قاطق درموردی پادشاه سیارهها میدانیم: این سیاره ثابت نمیماند. حتی اگر لکهی سرخ بزرگ ناپدید بشود، به گمان زیاد لکهی فرد دیگر جای آن را خواهد گرفت.
دسته بندی مطالب
[ad_2]