هنگامی خورشیدگرفتگی کلی ۸ آوریل ۲۰۲۴ سراسر آمریکای شمالی را در تاریکی فرو برد، پرندگان آوازخوان نیز یک دفعه خاموش شدند. در سکوتی غریب، تنها صدای قورباغه‌های شب‌زی و زوزه‌ی دوردست شنیده می‌شد. اما به محض برگشت نور، همه‌چیز مجدد جان گرفت؛ صدها پرنده، سپیده‌دم تازه‌ای را با هم‌نوایی شادمانه خوش‌آمد انها گفتند.

اکنون، نتایج بزرگ‌ترین مطالعه‌ای که تا بحال در این عرصه انجام شده است، مشخص می کند حتی اختلال نوری چهار دقیقه‌ای نیز می‌تواند ساعت زیستی حیوانات را بازتنظیم کند. این کشف به حفاظت از گونه‌ها در برابر تهدیدهایی همانند آلودگی نوری پشتیبانی خواهد کرد.

به‌گزارش ساینتیفیک‌امریکن، پژوهش که به رهبری کیمبرلی روزول، زیست‌شناس در دانشگاه ایندیانا، انجام شد، بر پایه‌ی داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط صدها شهروند-دانشمند و دستگاه‌های ضبط خودکار محکم است. محققان برای این کار یک اپلیکیشن موبایل به نام سولاربرد طراحی کردند که داوطلبان با منفعت گیری از آن، حرکت پرندگان را پیش از خورشیدگرفتگی، در طول اتفاقات و بعد از آن، ثبت می‌کردند. شراکت عمومی فراتر از انتظار می بود و نزدیک به هفت هزار مشاهده‌ی معتبر از کانادا تا مکزیک به دست آمد.

کیمبرلی روزول می‌گوید توانایی واقعاً شگفت انگیز می بود؛ پژوهش ما مشخص می کند که موجودات زنده تا چه اندازه به تغییرات نور در محیط طبیعی خود حساس‌اند.

تحلیل‌ها اشکار کرد که ۲۹ گونه از ۵۲ گونه‌ پرنده‌ی شناسایی‌شده، تحول چشمگیری در الگوی آوازخوانی خود نشان دادند. برای مثال، سینه‌سرخ آمریکایی که به آوازهای بلند سحرگاهی مشهور است، در آن بعدازظهر بیشتر از پنج برابر معمول آواز خواند. جغد خالدار نیز که پرنده‌ای شب‌زی است، چهار برابر زیاد تر از حالت عادی صدا تشکیل کرد. در روبه رو، پرندگانی همانند گنجشک خانگی که الگوی آواز صبحگاهی مشخصی ندارند، تحول چندانی از خود نشان ندادند.

به حرف های‌ی اندرو فارنسورث، پرنده‌شناس در دانشگاه کرنل، پژوهش آزمایشی طبیعی و بی‌نظیر می بود که «مجموعه‌داده‌ای غنی و بی همتا» فراهم کرد. او معتقد است تا این مدت انواع فرد دیگر از رفتارها در این داده‌ها نهان است که می‌تواند سوال‌های تازه‌ای پیش روی علم بگذارد.

یافته‌های تیم کاربردهای عملی مهمی دارند. به حرف های‌ی روزول، قدم بعدی شناسایی دقیق همان ۲۹ طوری است که عکس العمل شدیدی به تحول نور نشان دادند. این گونه‌ها را می‌توان به‌گفتن پرندگان «بسیار حساس» به نور علامت‌گذاری کرد و از این دانش برای طراحی راهبردهای مؤثرتر جهت افت آلودگی نوری در زیستگاه‌های طبیعی آن‌ها منفعت برد. این چنین رویدادهایی حس ربط انسان با طبیعت را نیز تحکیم می‌کنند.

خورشیدگرفتگی کلی، اتفاق‌ای بی همتا است و به‌ندرت در یک مکان تکرار می‌بشود. به همین علت، مطالعه‌ی اثرات آن بر حیات‌وحش آسان نیست. خورشیدگرفتگی ۲۰۲۴ همزمان با فصل مهاجرت پرندگان در آمریکای شمالی رقم خورد و به حرف های‌ی روزول، فرصتی می بود که احتمالا تنها یک بار در طول زندگی‌اش فراهم بشود. او می‌گوید: «همه‌چیز دقیقاً هماهنگ می بود؛ تکرار این چنین رویدادی، به گمان زیادً دیگر در زمان حیات من رخ نخواهد داد.»

پژوهش در نشریه ساینس انتشار شده است.