کد خبر: ۲۵۷۶۷۶

تاریخ انتشار کردن: چهارشنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۲ – ۲۰:۲۳

به نقل از بهداشت نیوز هپاتیت، یک بیماری کبدی است که اگر دیر تشخیص داده بشود، می‌تواند تبدیل مرگ فرد بشود. هرچند این بیماری علائم راحتی ندارد و امکان پذیر فرد سال‌ها دچار آن باشد اما خودش نداند و همین چراغ خاموش بودن بیماری می‌تواند تبدیل مرگ فرد بشود.

مطابق آمارهای حاضر، ۹۶ درصد مرگ‌های ناشی از همهِ هپاتیت‌ها مربوط به هپاتیت نوع B است. هرچند واکسن این نوع هپاتیت در دنیا و ایران وجود دارد. آمار ابتلا به هپاتیت B در جهان، رقمی نزدیک به ۲۵۷ میلیون نفر است و در ایران تقریبا ۱.۵ میلیون نفر به هپاتیت B مبتلا می باشند.

کنترل این ویروس تا جایی اهمیت دارد که وزارت بهداشت از اغاز اجرای مطرح کنترل بیماری هپاتیت B از مهرماه سال ۱۴۰۳ خبر داده است. موضوعی که چندین سال پیش نیز مورد دقت دولت قرار گرفت و تبدیل افزایش نسبی آگاهی مردم نسبت به این بیماری شد. هرچند آگاهی‌بخشی و فرهنگسازی هم چنان نیاز به کار دارد.

چرا برخی‌ها هپاتیت می‌گیرند؟

هپاتیت انواع مختلفی دارد؛ هپاتیت‌های E ,D ,C ,B ,A که خانواده هپاتیت‌های ویروسی محسوب خواهد شد و قابل سرایت می باشند، هپاتیت الکلی که براثر افراط در مصرف الکل ابراز می‌یابد، هپاتیت ناشی از مصرف نادرست داروها و نیز هپاتیت خودایمنی که بر تاثییر دعوا سیستم ایمنی به سلول‌های کبد رخ می‌دهد. برخی از انواع هپاتیت می‌توانند جهت صدمه زدن به بافت کبد، اختلال در کارکرد کبد و در مواردی ابتلا به سرطان کبد و درنهایت مرگ فرد شوند.

بسیاری بیماری هپاتیت نسبت به جمعیت سرزمین بالا نیست و کمتر از ۲ درصد جمعیت سرزمین به هپاتیت B مبتلا می باشند که بیشترین آمار ابتلا را در خانواده هپاتیت‌ها به خود تعلق می‌دهد. اما چرا آمار ابتلا به هپاتیت نوع B بالاتر از دیگر انواع هپاتیت است و چرا برخی‌ها به آن مبتلا خواهد شد؟

دکتر امیرعلی سهراب‌پور، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به همشهری‌آنلاین می‌گوید: هپاتیت (Hepatitis) نوعی بیماری التهاب کبد است که علتایجاد درد و تورم در داخل بافت کبد می‌بشود و در زیاد تر موارد براثر عفونت ویروسی تشکیل می‌بشود، اما عوامل فرد دیگر همانند عوارض برخی داروها، مصرف نادرست داروها، قرار گرفتن در معرض برخی سموم، افراط در مصرف الکل و بیماری خودایمنی هم جهت ابتلا به آن خواهد شد.

هپاتیت واگیردار است؟

این فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد درمورد نحوه انتقال ویروس هپاتیت توضیح می‌دهد: فقط هپاتیت‌های ویروسی قابل سرایت از فرد به فردی دیگر می باشند که راه سرایت هرکدام از آنها هم با فرد دیگر متفاوت است. برای مثال رابطه جنسی محافظت‌نشده با فرد آلوده، تماس مستقیم با خون یا دیگر مایعات بدنِ فرد آلوده، منفعت گیری از سوزن مشترک برای تزریق دارو، انتقال از مادر باردار به جنین و … از موارد انتقال می باشند. اما اگر فردی برای مثال براثر مصرف دارویی دچار هپاتیت دارویی شد، قاعدتا بیماری او دیگر مسری نیست.

این استاد دانشگاه می‌گوید: مشکل هپاتیت‌های ویروسی ازجمله هپاتیت نوع B این است که در زمان ابتلا هیچ علامت مهمی تشکیل نمی‌کنند و سپس از ورود ویروس به بدن هم تا سال‌ها فرد بی‌علامت باقی می‌ماند و زیاد اوقات سپس از گذشت چند سال، اولین علائم بالینی، وقتی خود را نشان خواهند داد که فرد دچار عوارض طویل مدت بیماری نظیر سیروز کبدی یا همان از کار افتادن کبد شده باشد.

به حرف های رئیس اسبق شبکه هپاتیت ایران، فرد بیمار امکان پذیر در این زمان ویروس را به بدن افراد فرد دیگر هم منتقل کرده و آنان را هم دچار بیماری و عوارض آن کرده باشد. در حالی که خودش اصلا خبر ندارد که بیمار است.

مقدار شیوع هپاتیت B در جهان نزدیک به ۳.۵ درصد یعنی چیزی نزدیک به ۲۵۷ میلیون نفر است و در ایران نزدیک به ۱.۵ میلیون نفر مبتلا به هپاتیت B داریم. آمار مرگ ایرانیان از هپاتیت‌های ویروسی، سالانه ۵ تا ۱۰ هزار نفر است و با اهمیت ترین علت مرگ این بیماران، نارسایی مزمن کبد، از کار افتادن کبد (سیروز کبدی) و سرطان کبد است.

به حرف های دکتر سهراب‌پور، مرگ و میر ناشی از هپاتیت‌ها از مرگ و میرهای ناشی از ایدز زیاد تر است.

شناساییِ تنها ۸ درصد مبتلایان در ایران

اگر بیمار مبتلا به هپاتیت B درمان نشود، کم کم بافت سالم کبد خود را از دست می‌دهد و دچار نارسایی مزمن کبد می‌بشود که به آن «سیروز کبدی» می‌گوییم. بیماران سیروز کبدی عمر کوتاهی دارند و در خطر عوارض گوناگون شامل خونریزی‌های شدید گوارشی، ورم اندام‌ها و شکم، زردی، لاغری مفرط، سرطان کبد و مرگ زودرس می باشند. این را دکتر سهراب‌پور می‌گوید و سپس در خصوص این که چه زمان طول می‌کشد تا علائم هپاتیت ابراز اشکار کند، توضیح می‌دهد: از زمان ورود ویروس به بدن، اگر هیچ عمل تشخیصی و درمانی‌ انجام نشود، طبق معمول ۲۰ تا ۴۰ سال طول می‌کشد تا مرگ سراغ فرد مبتلا بیاید.

به حرف های دکتر سهراب‌پور، تنها نزدیک به ۸ درصد مبتلایان هپاتیت B تا بحال در سرزمین شناسایی شده‌اند و سالانه ۸۸۷ هزار نفر براثر ابتلا به هپاتیت B می‌میرند که این آمار در رابطه هپاتیت C کمتر از ۴۰۰ هزار نفر است.

چه افرادی باید واکسن هپاتیت B بزنند؟

اما چه افرادی ملزوم است که واکسن هپاتیت B را تزریق کنند؟ به حرف های متخصصان، نوزادانی که واکسیناسیون آنها در بدو تولد به طور کامل انجام نشده، بزرگسالانی که با یک بیمار مبتلا به هپاتیت B زندگی می‌کنند (به خصوص همسر یا شریکان جنسی)، کادر بهداشت و درمان، بیماران دیالیزی، بیماران هموفیلی، بیماران تالاسمی، بیمارانی که نیازمند تزریق مکرر خون و فراورده‌های خونی می باشند، معتادان تزریقی و هر فرد فرد دیگر که امکان پذیر در محل کار یا محل زندگی با ویروس هپاتیت B تماس داشته باشد، در برتری تزریق واکسن هپاتیت B می باشند.

دکتر سهراب‌پور می‌گووید: افرادی که دوره کامل این واکسن را تزریق کرده‌اند، اگر حرکت پرخطر داشته باشند یا در خطر بالای ابتلا به هپاتیت B باشند، پیشنهاد می‌بشود هر ۵ تا ۱۰ سال، سطح آنتی‌بادی خون خود را علیه ویروس هپاتیت B چک کنند و اگر سطح آنتی‌بادی پایین می بود، یک دوره کامل دیگر (شامل ۳ دوز) تزریق واکسن را تکرار کنند. بقیه بزرگسالان نیازی به تزریق واکسن ندارند.

کدام هپاتیت کُشنده‌تر است؟

از بین انواع هپاتیت‌های ویروسی فقط نوع A و B واکسن دارند که یقیناً واکسن هپاتیت A در سرزمین ما حاضر نیست و جزء برنامه ملی واکسیناسیون هم نیست. بقیه هپاتیت‌های ویروسی (برای مثال هپاتیت C) واکسن ندارند و راه پیشگیری از ابتلا به آنها، مراعات پروتکل‌های بهداشتی مربوط است.

این را دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص گوارش و کبد به همشهری‌آنلاین می‌گوید و اضافه می‌کند: مسئله مهم این است که هپاتیت نوع C کشنده‌ترین نوع هپاتیت ویروسی است اما واکسن آن تا این مدت وجود ندارد. اما هپاتیت B هم واکسن دارد و هم درمانش ممکن‌تر است.

دکتر خسرونیا می‌گوید: واکسن هپاتیت B در ایران سال‌ها است که به نوزادان در بدو تولد سراسر سرزمین تزریق می‌بشود. اما تزریق آن به همه بزرگسالان پیشنهاد نمی‌بشود. دلیلش هم این است که سیستم ایمنی افرادی که سپس ۳۰ سالگی در روبه رو با ویروس هپاتیت B قرار می‌گیرند، طوری است که در بیشتر از ۸۰ درصد موارد، ویروس را دفع می‌کند. حتی اگر واکسن نزده باشند. علت این که این واکسن تا الان برتری مهم نظام سلامت سرزمین نبوده و در برنامه کشوری وجود نداشته، همین است.

منبع: ایسنا